چون عمر به سر رسد - خیام

چون عمر به سر رسد چه شیرین و چه تلخ

پیمانه چو پر شود چه بغداد و چه بلخ

می نوش که بعد از من و تو ماه بسی

از سَلخ به غٌرّه آید از غره به سلخ.

"خیام"

منبع: سایت گنجور

12 آذر گرامیداشت خیام

یک‌ چند به کودکی به استاد شدیم

یک ‌چند ز استادی خود شاد شدیم

پایان سخن شنو که مارا چه رسید

چو آب برآمدیم و چون باد شدیم!

"خیام"

منبع: سایت گنجور

 

عمر خیام نیشابوری (۴۴۰-۵۱۷ هجری قمری)

12 آذر، سالروز درگذشت "حکیم عمر خیام نیشابوری" فیلسوف، ریاضی‌دان، ستاره‌شناس و رباعی‌سرای ایرانی گرامی باد.

حکیم عمر خیام هزار سال پیش در حالیکه تنها یک جوان 32 ساله بود، تقویمى را تدوین کرد که در 1400 مین سال آن هستیم، تقویمی که به عنوان دقیق ترین تقویم جهان شناخته مى شود. خیام خارج ایران بسیار مشهورتر از خود ایران است. یکی از دهانه های ماه و سیارک 309 به افتخار او «عمر خیام» نامگذاری شده‌؛ در سراسر جهان نوشیدنی‌ها، هتل ها و خیابان ها به نام وی است.

28 اردیبهشت، روز بزرگداشت خیام

یک عمر به کودکی به استاد شدیم
یک عمر ز استادی خود شاد شدیم
افسوس ندانیم که ما را چه رسید
از خاک بر آمدیم و بر باد شدیم.

***

در کارگه کوزه گری بودم دوش
دیدم دو هزار کوزه گویا و خموش
هر یک به زبان حال با من گفتند
کو کوزه گر و کوزه خرو کوزه فروش.

***

در هر دشتی که لاله زاری بوده است
آن لاله ز خون شهریاری بوده است

چو برگ بنفشه کز زمین می روید 
خالی‌ست که بر رخ نگاری بوده است.

"خیام"

+ 28 اردیبهشت، روز بزرگداشت حکیم عمر خیام، گرامی باد.

بنگر ز جهان

بنگر ز جهان، چه طَرْف بربستم؟ هیچ

وز حاصل عمر چیست در دستم؟ هیچ
شمع طربم ولی چو بنشستم، هیچ
من جام جمم ولی چو بشکستم، هیچ.

افسوس که بی فایده فرسوده شدیم
وز داس سپهرِ سرنگون سوده شدیم
دردا و ندامتا که تا چشم زدیم
نابوده به کام خویش، نابوده شدیم.

اسرار ازل را نه تو دانی و نه من
وین حل معما نه تو خوانی و نه من
هست از پس پرده گفقگوی من و تو
چون پرده برافتد نه تو مانی و نه من.

از من اثری ز سعی ساقی ماندست
وز زمزمه ی عطر اقاقی ماندست
وز باده دوشین قدحی بیش نماند
از عمر ندانم که چه باقی ماندست.

"رباعیات از خیام"

(خواننده: محسن نامجو)

--------------------------------------------

پیشنهاد موزیک:

دانلود آهنگ "هیچ" (بنگر به جهان) از محسن نامجو

+ ریتم این آهنگ اونقدر ملایم هست که میشه ساعت ها و  روزها و هفته ها گوش داد و خسته نشد!

اسرار ازل را نه تو دانی و نه من

اسرار ازل را نه تو دانی و نه من

وین حرف معما نه تو خوانی و نه من

هست از پس پرده گفتگوی من و تو

چون پرده در افتد نه تو مانی و نه من.

"خیام"

(یا ابوسعید ابوالخیر)

پ.ن: این رباعی را هم به خیام نسبت داده اند و هم ابوسعید ابوالخیر که البته اینکه برای خیام باشد محتمل تر است.

این یک دو سه روز نوبت عمر گذشت

این یک دو سه روز نوبت عمر گذشت

چون آب به جویبار و چون باد به دشت

هرگز غم دو روز مرا یاد نگشت

روزی که نیامده‌ست و روزی که گذشت.

"خیام"

گویند کسان، بهشت با حور خوش است

گویند کسان، بهشت با حور خوش است

من می گویم که آب انگور خوش است

این نقد بگیر و دست از آن نسیه بدار

که آواز دهل شنیدن، از دور خوش است

"خیام"

آن قصر که جمشید در او جام گرفت

آن قصر که جمشید در او جام گرفت

آهو بچه کرد و روبه آرام گرفت

بهرام که گور می‌گرفتی همه عمر

دیدی که چگونه گور بهرام گرفت

"خیام"

این کوزه چو من عاشق زاری بوده است

این کوزه چو من عاشق زاری بوده است

در بندِ سر زلفِ نگاری بوده است!

این دسته که بر گردن او می بینی

دستی است که در گردن یاری بوده است!

"خیام"

-----------------------------------------------------------

+ 28 اردیبهشت، روز بزرگداشت حکیم عمر خیام گرامی باد.

چون عُهده نمی‌شود کسی فردا را

چون عُهده نمی‌شود کسی فردا را

حالی خوش کن تو این دل شیدا را

می نوش بماهتاب ای ماه که ماه

بسیار بتابد و نیابد ما را

"خیام"

تا کی غم آن خورم که دارم یا نه

تا کی غم آن خورم که دارم یا نه

وین عمر به خوشدلی گذارم یا نه

پر کن قدح باده که معلومم نیست

کاین دم که فرو برم برآرم یا نه

"خیام"

برخیز بتا بیا ز بهر دل ما

برخیـــــــز بُتا بیـــــــا ز بهـــــــر دل ما

حل کن به جمال خویشتن مشکل ما

یک کوزه شراب تا به هم نوش کنیم

زان پیش که کوزه ها کنند از گِل ما.

"خیام"

------------------------------------------------------

پ.ن: این شعر را 60 جور دیگر هم نوشته اند! نمی توانم بگویم که حتما درست ترین، اما بنظرم قشنگ ترینش همین هست که اینجا نوشته شده.

تا کی غم آن خورم که دارم یا نه

تا کی غم آن خورم که دارم یا نه

وین عمر به خوشدلی گذارم یا نه

پر کن قدح باده که معلومم نیست

کاین دم که فرو برم برآرم یا نه

"خیام"

+ 28 اردیبهشت ماه در تقویم ایرانی به نام بزرگداشت حکیم عمر خیام نامگذاری شده است. روز ملی خیام نیشابوری (شاعر، فیلسوف، ریاضی دان و ستاره شناس برجسته ایرانی) بر تمام پارسی گویان جهان گرامی باد.

لواسان، روستای برگ جهان، ارتفاعات سرسیاه غار - 26 اردیبهشت 1393

دانلود عکس در سایز 1600x1200 ، 460k

گویند بهشت و حور و کوثر باشد

گویند بهشت و حور و کوثر باشد

جوی می و شیر و شهد و شکر باشد

پر کن قدحِ باده و بر دستم نِه

نقدی ز هزار نسیه خوش‌تر باشد

"خیام"

چون آمدنم به من نبود روز نخست

چون آمدنم به من نبود روز نخست

وین رفتن بی مراد عزمیست درست

برخیز و میان ببند ای ساقی چُست*

کاندوه جهان به مِی فرو خواهم شست

"خیام"

* چُست: جَلد و چابک (لغت نامه دهخدا)

مـن هیچ ندانم که مرا آن که سرشت

مـن هیچ ندانم که مرا آن که سرشت

از اهل بهشت کرد یا دوزخ زشت

جامی و بتی و بربطی بر لب کشت

این هر سه مرا نقد و تو را نسیه بهشت

"خیام"

گر یک نفست ز زندگانی گذرد

گر یک نفست ز زندگانی گذرد

مگذار که جز به شادمانی گذرد

هشدار که سرمایه سودای جهان

عمرست چنان کش گذرانی گذرد.

"خیام"

گویند بهشت و حورعین خواهد بود

گویند بهشت و حورعین خواهد بود

آنجا می ناب و انگبین خواهد بود

گر ما می و معشوق گزیدیم چه باک

چون عاقبت کار چنین خواهد بود

"خیام"

گر می نخوری طعنه مزن مستان را

گر می نخوری طعنه مزن مستان را

بنیاد مکن تو حیله و دستان را

تو غره به آن مشو که می می نخوری

صد لقمه خوری که می غلام است آن را

"خیام"

--------------------------------------------------------

28 اردیبهشت ماه، سالروز بزرگداشت حکیم عمر خیام، پدر رباعی در ادبیات فارسی، شاعر، منجم و فیلسوف ایرانی بر تمام ایرانیان گرامی باد.

--------------------------------------------------------

آرامگاه خیام در باغ امامزاده محروق نیشابور

+ لازم به ذکر است که این آرامگاه زیبا را طراح و معمار برجسته ایرانی، پروفسور هوشنگ سیحون در سال ۱۳۳۸ ه.ش مبتنی بر اصول ریاضی و مثلثاتی خیامی، محاسبه و طراحی کرده است.

***

زندگی نامه خیام:

عمر خیام نیشابوری (نام کامل: غیاث‌الدین ابوالفتح عمر بن ابراهیم خیام نیشابوری) (زادهٔ ۲۸ اردیبهشت ۴۲۷ خورشیدی در نیشابور - درگذشته ۱۲ آذر ۵۱۰ خورشیدی در نیشابور) فیلسوف، ریاضی‌دان، ستاره‌شناس و رباعی سرای ایرانی در دورهٔ سلجوقی است. گرچه پایگاه علمی خیام برتر از جایگاه ادبی او است و لقبش «حجةالحق» بوده‌است؛ ولی آوازهٔ وی بیشتر به واسطهٔ نگارش رباعیاتش است که شهرت جهانی دارد. افزون بر آن‌که رباعیات خیام را به اغلب زبان‌های زنده ترجمه نموده‌اند، ادوارد فیتزجرالد رباعیات او را به زبان انگلیسی ترجمه کرده‌است که مایهٔ شهرت بیشتر وی در مغرب‌زمین گردیده‌است.

یکی از برجسته‌ترین کارهای وی را می‌توان اصلاح گاهشماری ایران در زمان وزارت خواجه نظام‌الملک، که در دورهٔ سلطنت ملک‌شاه سلجوقی (۴۲۶ - ۴۹۰ هجری قمری) بود، دانست. وی در ریاضیات، علوم ادبی، دینی و تاریخی استاد بود. نقش خیام در حل معادلات درجه سوم و مطالعات‌اش دربارهٔ اصل پنجم اقلیدس نام او را به عنوان ریاضی‌دانی برجسته در تاریخ علم ثبت کرده‌است.

رباعی را نخست رودکی پدید آورد، اما رباعیات خیام در ادب فارسی سیمایی متمایز دارد که شالوده اصلی آنها اندیشیدن به راز هستی و دچار حیرت شدن است.

(منبع: ویکی پدیا)